Sociale innovatie

Sociale innovatie wordt vaak bestempeld als dé oplossing voor huidige crises en uitdagingen – maar wanneer er geen aandacht wordt besteed aan het complexe karakter van deze crises is sociale innovatie hooguit een gedeeltelijke oplossing. Wij richten ons daarom op sociale innovatie die transformatief van aard is en gericht op culturele en systemische veranderingen.
 

 
De verzorgingsstaat is onderhevig aan verandering. Sociale, ecologische en economische crises hebben geleid tot een oproep voor nieuwe concepten, modellen en oplossingen. Veel beleidsmatige en academische discoursen beantwoorden deze oproep met het idee van sociale innovatie, vanwege het potentieel voor empowering, het probleemoplossend vermogen en de manier waarop het de creativiteit van burgers mobiliseert. Dikwijls is er echter geen oog voor het complexe karakter van de huidige uitdagingen, die systemisch van aard en met elkaar verweven zijn. In plaats van pasklare sociale innovaties die gericht zijn op de korte termijn, is een systemisch antwoord nodig. In ons onderzoek, advies en onderwijs is transformatieve sociale innovatie de sleutel: sociale innovatie die met oog voor de sociale context leidt tot systemische verandering, door het veranderen of vervangen van dominante instituties – bijvoorbeeld in ons huidige economische systeem.
 
Transformatieve sociale innovatie gaat verder dan technologische innovatie: het sociale is ook een onderwerp van verandering op zichzelf. Wij zien technologische, ecologische en economische ontwikkelingen als culturele en politieke constructies die continue aangepast en uitgedaagd worden. Daarom onderzoeken we bij DRIFT samen met andere onderzoeksinstellingen de verandering van sociale relaties en nieuwe (of hernieuwde) manieren van doen, denken en organiseren. We bestuderen de wijze waarop actoren betrokken raken bij nieuwe organisatorische vormen, de nieuwe rollen die zij aannemen en de alternatieve narratieven van verandering die zij formuleren. Daarbij kijken we naar allerlei netwerken, sociale bewegingen en initiatieven.
 
Niet alleen de organisatorische structuur en fysieke infrastructuur maar ook onderliggende culturele paradigma’s zijn onderdeel van de verandering van dominante instituties. In deze context is transformatieve verandering verweven met politieke strijd en verschuivingen van machtsrelaties tussen de staat, de markt en de gemeenschap. Inzichten uit de sociologie, politicologie, antropologie en psychologie bieden handvatten om processen van sociale constructie op verschillende niveaus beter te begrijpen.
 
Om het transformatieve potentieel van sociale innovaties te vergroten, bieden wij een genuanceerd transitieperspectief en werken we samen met entrepreneurs, professionals en onderzoekers. Met het centraal stellen van sociale innovatie erkent DRIFT de groeiende aandacht voor de culturele en politieke dimensie alsmede de rol van macht en agency in onderzoek naar duurzaamheidstransities. Bovendien plaatst DRIFT zichzelf met deze focus in de voorhoede van het onderzoek naar sociale innovatie.